Aanspreekvormen veranderen. Spraken we elkaar vroeger allemaal aan met ‘u’, tegenwoordig tutoyeren we sneller. Toch is dat niet in elke situatie even gepast. Twijfel jij ook wel eens tussen ‘u’ of ‘je’ in je brieven of e-mails? Met deze tips hak je makkelijk de knoop door.
Meestal voel je zelf wel aan of ‘u’ of ‘je’ de juiste keuze is. Maar soms is het wat lastiger om de juiste aanspreekvorm in te schatten. Zeker omdat er niet echt vaste afspraken of regels voor zijn. Wij geven je houvast.
Drie situaties waarin ‘u’ een veilige keuze is:
- Schrijf je een brief of stuur je een mail aan iemand die je nog nooit hebt gesproken of gezien? Kies dan voor ‘u’.
- Misschien een open deur: gebruik ‘u’ bij officiële gelegenheden én als je aanvoelt dat er sprake is van een ‘belangrijk’ statusverschil.
- Twijfel je? Dan is ‘u’ altijd een veilige keuze. Zeker als je denkt dat iemand dit belangrijk vindt of op prijs stelt.
Drie situaties waarin ‘je’ een prima keuze is:
- Heb je iemand al ooit informeel ontmoet en gesproken? Dan is de afstand tussen jullie klein genoeg om te tutoyeren.
- Je hebt een eerste mail of brief in de u-vorm verstuurd. Als de ontvanger je daarna antwoordt met ‘je’, dan is het meestal prima als je daarin meegaat.
- Algemene teksten gericht op een grote doelgroep worden tegenwoordig steeds vaker in de je-vorm geschreven. Bijvoorbeeld bij webteksten. Een goede keuze, want zo verklein je de afstand tussen jouw organisatie en je lezer.
En nog enkele algemene tips:
- Maak een weloverwogen keuze tussen ‘u’ en ‘je’ en voer die consequent door. Gebruik dus nooit de u- en de je-vorm door elkaar in één tekst.
- ‘U’ schrijf je alleen met een hoofdletter aan het begin van een zin. Anders nooit!
- Jouw keuze voor ‘u’ of ‘je’ bepaalt voor een groot deel de toon van je tekst. Is jouw organisatie persoonlijk en toegankelijk? Dan sluit het gebruik van ‘je’ en ‘jij’ daar vaak prima bij aan.
- Hier en daar een ‘je’, ‘jij’ of ‘u’ in een tekst mag best, maar overdrijf niet. Met te veel directe aanspreekvormen dicht op elkaar loop je zelfs het risico dat de lezer afhaakt. En of je nu ‘jouw’ of ‘uw’ ontvanger aanspreekt: dat is nou net niet de bedoeling.
Voor professionals die verantwoordelijk zijn voor het beheer van de email-box van anderen, denk aan management assistenten of secretaresses, kan het soms lastig zijn om te bepalen of 'u' of 'je' gepast is in de correspondentie. Het is belangrijk om de situatie en de relatie met de ontvanger in overweging te nemen. Bij een eerste contact of bij een hiërarchisch verschil is het over het algemeen veiliger om voor 'u' te kiezen, terwijl bij een informele relatie 'je' een prima optie kan zijn. Zorg ervoor dat je consistent blijft in je keuze en niet te veel directe aanspreekvormen gebruikt om de lezer niet af te schrikken.
